آشالازی

Achalasia
آشالازی اختلالی است که در آن، مری قدرت حرکت دادن غذا در گلو را از دست می‌دهد. هم چنین دریچه‌ای که در انتهای مری وجود دارد نیز باز نمی‌شود تا غذا وارد معده شود. در نتیجه، غذا توی مری گیر می‌کند و اغلب به بالا برمی گردد.

دریچه تحتانی
حلقه‌ای از عضلات با نام «اسفنگتر تحتانی مری»، دریچه بین مری و معده را بسته نگه می‌دارد. معمولاً وقتی چیزی خورده می‌شود، این عضله شل می‌شود و اجازه می‌دهد خوراکی وارد معده شود. در آشالازی عضله به درستی کار نمی‌کند و انتهای مری با غذا مسدود می‌شود.

آشالازی یک عارضه نادر است. گاهی اوقات به آن «کاردیو اسپاسم» هم گفته می‌شود.

علایم
علایم آشالازی ممکن است در هر مقطعی از زندگی دیده شود و معمولاً به تدریج بروز می‌کند. اغلب آنهایی که آشالازی دارند، از دیسفاژی نیز رنج می‌برند. در دیسفاژی خوردن سخت و گاهی دردناک می‌شود و با گذشت زمان وضعیت بدتر نیز خواهد شد.

این مشکلات سبب می‌شوند، مدت کوتاهی بعد از خوردن، غذای هضم نشده را بالا بیاورید و بخشی از آن هم تا مدتی توی مری باقی بماند.

بالا آوردن غذای هضم نشده به سرفه، احساس خفگی، درد سینه و سوزش سر دل (سوزش معده) منجر می‌شود.

گاه به گاه ممکن است استفراغ موقع خواب رخ دهد و غذا روی بالش بریزد. اگر در این شرایط غذا وارد نای شود، ممکن است به عفونت سینه و سینه پهلو منجر شود. احتمال ابتلا به سرطان مری با این بیماری کمی بیش‌تر می‌شود ولی به طور کلی،‌ سرطان مری عارضه‌ای بسیار نادر است.

در بعضی افراد این بیماری علامت خاصی ندارد و فقط موقع عکسبرداری با اشعه ایکس از سینه یا دیگر آزمایشات کشف می‌شود.

دلایل ابتلا به آشالازی چیست؟

آشالازی با آسیب دیدن و از بین رفتن اعصاب دیواره مری ایجاد می‌شود. علت این اتفاق ناشناخته است، اگرچه عفونت ویروسی در اوایل زندگی می‌تواند در آن نقش داشته باشد.

هم چنین ممکن است آشالازی با داشتن بیماری‌های «خودایمنی» در ارتباط باشد. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌ها، بافت‌ها و اندام سالم حمله می‌کند. یک تحقیق که تازگی انجام شده، نشان می‌دهد احتمال اینکه افراد مبتلا به آشالازی، بیماری‌های خودایمنی داشته باشند بسیار بیش از دیگران است.

اگرچه این عارضه ممکن است در هر سنی رخ دهد، بیش‌تر در بین میانسال ها و سالخورده‌ها رایج است.

مدرکی در دست نیست که بگوید، این بیماری ارثی است. هم چنین زنان مبتلا به آن قادرند بارداری طبیعی داشته باشند و دلیلی در دست نیست که ثابت کند، بچه‌های آن‌ها طبیعی نمی‌شوند.

راه‌های تشخیص آشالازی چیست؟

برای تشخیص آشالازی می‌توان از چند روش بهره برد که به طور خلاصه به آن‌ها اشاره می‌شود:

-    خوردن باریوم: یک مایع سفید که شامل ماده شیمیایی باریوم است را می‌نوشید که اجازه می‌دهد مری توسط اشعه ایکس دیده و چک شود.

-    آندوسکوپی: یک لوله منعطف وارد گلو می‌شود تا پزشک بتواند مستقیم داخل مری و معده را ببیند.

-    مانومتری مری: فشار عضلات مری را اندازه می‌گیرد. یک لوله پلاستیکی کوچک از راه دهان یا بینی وارد مری می‌شود و فشار در نقاط مختلف مری اندازه گرفته می‌شود. در آشالازی معمولاً عضلات در انتهای مری تحت فشار زیادی هستند و نمی‌توانند شل شوند و در نتیجه غذا رد نمی‌شود. مانومتری بین 20 دقیقه تا نیم ساعت طول می‌کشد و دردناک نیست ولی ممکن است گلو را خراش دهد یا باعث خونریزی بینی شود.

راه‌های درمان آشالازی چیست؟

هدف از درمان آشالازی، شل شدن عضلات «اسفنگتر تحتانی» مری و باز شدن راحت دریچه‌ای است که بین مری و معده قرار دارد. اصل این بیماری قابل درمان نیست ولی راه‌های مختلفی برای کم کردن علایم و راحت‌تر شدن بلع وجود دارد:

-    دارو: عضله انتهایی مری را می‌توان به طور موقت با استفاده از دارو شل کرد. البته قرص‌هایی که در این مورد کاربرد دارند، روی همه مریض‌ها جواب نمی‌دهند و معمولاً وقتی کمک حال هستند که برای درمان اساسی‌تری برنامه ریزی کرده باشید. هم چنین احتمال دارد این قرص‌ها باعث سردرد شوند ولی این مساله معمولاً با ادامه درمان بهتر می‌شود.

-    انبساط (کشیدن عضله): این عمل با بی حسی موضعی یا بیهوشی کامل انجام می‌شود و یک بالن با قطری حدود 3 تا 4 سانتی متر پایین فرستاده می‌شود تا عضلات اسفنگتر را در پایین مری کش دهد و منبسط کند. این کار بلع را راحت می‌کند اما ممکن است بعد از یک یا چند سال، نیاز به تکرار آن باشد. این روش هم چنین با خطر پارگی مری همراه است.

-    تزریق بوتاکس: بوتاکس باعث شل شدن فیبرهای عضلانی می‌شود. می‌توان آن را بدون درد و به کمک آندوسکپی به عضلات اسفنگتر تحتانی تزریق کرد. این روش معمولاً چند ماه و گاهی چند سال جواب می‌دهد.

-    جراحی: با بیهوشی کامل همراه است و معمولاً از طریق شکم و به ندرت از طریق سینه به عضلات پایین مری می‌رسند و فیبرهای مشکل دار را جدا می‌کنند. نتیجه این عمل معمولاً دایمی است و کیفیت بلع را بهتر می‌کند. اکنون این نوع درمان به کمک جراحی لاپاراسکوپی انجام می‌شود و کافیست تنها یک شب را در بیمارستان بمانید.